Đây là bài viết phản hồi cho bài Hạt ngô ở Mỹ
của chị Hoàng Khánh Hòa, tại đây: http://sinhvienusa.org/2015/03/02/thuc-pham-o-cau-chuyen-cua-hat-ngo/
Thực phẩm biến đổi gien (GMO) chắc
là một trong những vấn đề dễ gây tranh cãi nhất ở Mỹ, "sánh vai" cùng
tiến hóa và biến đổi khí hậu. Tiến hóa có thật không hay chỉ là giả thuyết? Biến
đổi khí hậu có thật không? GMO có an toàn để mà ăn được không?
Điều mình muốn nói là, câu trả lời
cho cả ba câu hỏi trên kia là có theo giới khoa học nói chung. Hỏi các bạn Việt
Nam mà xem có ai bảo tiến hóa hay biến đổi khí hậu là bịa đặt không. GMO không
phải tự nhiên lọt vào thực phẩm, mà phải qua quá trình nghiên cứu và kiểm tra gắt
gao của FDA - Bộ Nông nghiệp và Dược phẩm Mỹ. Tất cả các hội khoa học có uy tín
của Mỹ đều đã chứng nhận là không có bằng chứng khoa học nào là GMO có hại cho
sức khỏe.
Ví dụ nhé:
“Đúng vậy, khoa học đã chỉ rõ:
nâng cao cây trồng bằng công nghệ sinh học với những kĩ thuật phân tử hiện đại
này (chỉ kĩ thuật biến đổi gien – lời người dịch) là an toàn” – Tổ chức Tiến bộ
Khoa học Mĩ AAAS (http://www.aaas.org/news/statement-aaas-board-directors-labeling-genetically-modified-foods).
“Những thực phẩm biến đổi gene có
bán trên thị trường quốc tế hiện nay đều đã trải qua đánh giá về an toàn, và
không có khả năng gây hại đến sức khỏe con người. Hơn nữa, ở những nước cho
phép lưu hành thực phẩm biến đổi gien, không thấy có tác động nào đối với sức
khỏe người dân do sử dụng những thực phẩm này. – Tổ chức Y tế Thế giới WHO (http://www.who.int/foodsafety/areas_work/food-technology/faq-genetically-modified-food/en/)
Vậy thì tại sao GMO lại gây tranh
cãi như vậy? Nếu an toàn thì tại sao không dán nhãn lên mà lại phải giấu giấu
diếm diếm?
Thứ nhất là vì GMO nghe đáng sợ.
Nếu không nhớ từ hồi phổ thông, thì gene là cái gì mình cũng không rõ, nữa là
biến đổi gene. Nghe đến "biến đổi" là thấy hãi rồi. Sự thật là, hầu hết
GMO ở Mỹ và trên toàn thế giới chứa có 2 gien “biến đổi” thôi: Bt và Roundup
Ready. Bt là một dạng trừ sâu sinh học, gien này làm ra một chất sâu ăn vào sẽ
chết, nhưng hóa chất trừ sâu này chỉ hoạt động trong môi trường kiềm (pH cao)
trong bụng côn trùng. Bụng người và động vật nói chung môi trường axit đậm đặc,
nên hóa chất này hoàn toàn không có hại. Roundup Ready là kháng thuốc trừ cỏ
glyphosate. Khi cây trồng có gene này, người nông dân có thể phun thuốc trừ cỏ
mà không hại đến cây, nhờ đó giảm công lao động, tăng năng suất và giảm giá
thành. Cả 2 gien Bt và Roundup Ready đều đã được nghiên cứu nhiều năm và chứng
nhận an toàn cho sức khỏe.
Quay trở lại vì sao GMO nghe đáng
sợ. Lý do thứ hai là vì công nghệ này quá mới, và mặc dù đúng là không có bằng
chứng gì là GMO có hại, chúng ta cũng chưa có đủ thời gian để chứng minh là GMO
không hề có hại trong về lâu về dài. Trong lịch sử nông nghiệp, chúng ta đã biến
đổi cây trồng đủ các kiểu từ hàng ngàn năm nay bằng phương pháp chọn giống và
lai tạo truyền thống rồi, GMO so với mức độ biến đổi mà chúng ta đã nhào nặn
cây trồng, thực ra không là cái đinh gì. Nhưng GMO quá mới, mấy chục năm không
thể chứng minh được là vô hại (so với mấy nghìn năm của chọn giống truyền thống).
Một cái nữa là nhiều "vết
nhơ" của nông nghiệp và thực phẩm bị đổ oan sang GMO. Ví dụ như high
fructose corn syrup (HFCS). GMO là công nghệ làm tăng năng suất cây trồng, ngô
tự nhiên trở nên rẻ không ngờ, và được làm thành HFCS. Để làm thành HFCS thì
cây ngô cũng phải qua một quá trình chế biến đến tận răng, có cái gien nào
trong đấy thì cũng chẳng còn nhận được ra hình thù nữa rồi. HFCS có hại cho sức
khỏe, nhưng không có nghĩa là GMO có hại cho sức khỏe. GMO chỉ mắc tội tiếp tay
cho cái sự rẻ của HFCS thôi.
Vậy vì sao GMO không bị/được dán
nhãn? Cái này chính là cái gây cãi nhau. GMO là công nghệ cao, do đó rất tốn tiền
để phát triển và đưa vào sản xuất. Lẽ dĩ nhiên là các công ty to đầu nhiều tiền
như Monsanto, Dow và Pioneer sẽ nắm lấy cơ hội này. Lợi nhuận rơi vào họ rất
nhiều. Trong khi người dân Mỹ nói riêng và người tiêu dùng khắp nơi nói chung vẫn
còn mơ hồ và sợ hãi GMO, thì dán nhãn GMO chẳng khác nào cắt mất cần câu cơm của
mấy người khổng lồ nông nghiệp nói trên. Do đó, đương nhiên họ sẽ vận động hành
lang (nhiều tiền mà) để GMO không bị dán nhãn. Còn những tập đoàn và tổ chức có
lợi ích và lợi nhuận từ sự sợ hãi GMO sẽ đi vận động quần chúng để đòi dán nhãn
GMO.
Vậy rốt cuộc, tiền vào tay ai, ai
được lợi nhiều nhất từ GMO? Mời cả nhà tự đoán. Nếu có ai tò mò muốn biết thêm
về hậu quả sinh thái, hậu quả kinh tế, hậu quả xã hội của GMO, xin cho biết
nhé, em sẽ vác loa mà rao tiếp.
Vì GMO không có hại, nhưng cũng
không có lợi cho kinh tế xã hội như người ta quảng cáo, nên em không bênh nhưng
cũng không cãi. Khi đi chợ ở Mỹ (hay ở đâu cũng vậy thôi), xin mọi người đừng
quá sợ hãi GMO mà không dám ăn gì. Nếu không muốn ăn HFCS thì hãy chọn những thứ
có ghi làm từ đường mía (Mexican Coke chẳng hạn, có bán ở nhiều siêu thị). Nếu
không muốn ăn đồ ăn bị chế biến quá mức thì hãy mua đồ tươi và tự nấu. Các loại
thịt mình có thể mua loại nuôi thả (free range) hoặc chế biến tối thiểu
(minimally processed), chất lượng tốt hơn hẳn. Còn những thứ đã qua nhiều công
đoạn chế biến lắm rồi (như dầu ăn, kẹo cao su, ngũ cốc ăn sáng...) thì có GMO
hay không cũng không quan trọng nếu xét về mặt an toàn. Mình không nhất thiết
phải mua loại hữu cơ (organic) với những thứ này, vì chỉ đắt tiền mà chất lượng
cũng không có gì khác.
Đừng đi chợ trong sợ hãi. Hãy đi
chợ có hiểu biết.
----------------------------------------------------------------
Nếu bạn đã đọc đến đây, xin chân thành cảm ơn. Mình vốn không định viết về GMO để làm bài mở đầu cho blog này. Mình không đứng về phe nào, thành ra cãi nhau rất khó gây thuyết phục. Sau bài này mình và chị Hòa vẫn tiếp tục nói chuyện về GMO qua email. Chị Hòa đã bật đèn xanh cho mình đăng đoạn hội thoại đó lên đây, hi vọng sẽ giúp giải thích những quan tâm và thắc mắc của các bạn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét